Woensdag 9 november vergadert het Algemeen Overleg weidevogels van de Tweede Kamer over het weidevogelbeheer in Nederland. LTO Nederland en BoerenNatuur.nl hebben samen standpunten aangeleverd. De organisaties werken graag mee aan het behoud van de weidevogels in land- en tuinbouwgebieden.

Toekomstgericht boeren met zorg voor omgeving
Nederlandse boeren en tuinders zorgen dagelijks voor de productie van veilig en gezond voedsel. In de afgelopen decennia is de agrarische sector in Nederland sterk ontwikkeld tot één van de duurzaamste ter wereld. Kenmerkend voor deze ontwikkeling is een goede agrarische (coöperatieve) infrastructuur, een hoog kennisniveau van ondernemers en innovaties die door de gehele agrofoodketen heen plaatsvinden. Technologische ontwikkelingen, sterk fluctuerende prijzen en hogere kosten leiden tot verdere schaalvergroting, intensivering en diversificatie van de agrarische sector. Dit legt onmiskenbaar een druk op omgevings-waarden als landschap, bodem, water en biodiversiteit. Het is voor boeren en tuinders van groot belang dat zij ondernemen met zorg voor deze waarden, om in de toekomst een duurzame bedrijfsvoering te hebben.

Weidevogelbeheer in de land- en tuinbouw
Weidevogels zijn een belangrijk onderdeel van de omgeving. De weidevogelpopulatie in ons land is in de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald. LTO Nederland en BoerenNatuur.nl willen deze trend keren. Daarnaast zet LTO zich vanuit de Duurzame Zuivelketen in om inzicht te krijgen in de effecten van bedrijfsvoering op biodiversiteit. In 2017 start bovendien het icoonproject ‘weide –en erfvogels’, samen met Vogelbescherming Nederland. Hierin worden melkveehouders die weidevogelbeheer succesvol hebben ingepast in hun bedrijf op het schild gehesen. Ook is met name de akkerbouwsector betrokken bij de Stichting Veldleeuwerik. Deze stichting heeft als doel de biodiversiteit op akkerbouwgronden en in de sloot- en perceelranden te verbeteren. De inhoud van de initiatiefnota ´Vogels de weide wereld in´ van dhr. Grashoff, kan een verdere stimulans geven aan het weidevogelbeheer.

Maatregelen per gebied – 20.000 ha nodig
Vanuit EU-wetgeving is de landbouw verplicht om een “gunstige staat van instandhouding” te creëren. Er is geen beleidsdoelstelling over hoeveel broedparen dat per vogelsoort vereist. LTO Nederland en Boerennatuur.nl zijn voor een zogenaamde opbouw van onderaf. Daarbij wordt per gebied in kaart gebracht welke maatregelen genomen kunnen worden om de soorten in stand te houden, dit zonder te sturen op aantallen.
Om de weidevogels te behouden en op korte termijn de soorten te beschermen, moeten er meer zware beheerpakketten worden afgesloten voor een grotere en meer geconcentreerde oppervlakte. Dit blijkt uit een evaluatieonderzoek van Alterra. Echter dit kan pas slagen als er per gebiedscollectief een plan is gemaakt waarin alle noodzakelijke maatregelen in dat gebied beschreven zijn. Uit de optelsom van alle plannen volgt dan de benodigde oppervlakte. Op basis van landelijke modellen is al wel duidelijk dat er voor het behalen van de doelen van het weidevogelbeheer zo’n 20.000 ha beheer extra nodig is.

Financiering
Voor LTO Nederland en BoerenNatuur.nl staat voorop dat boeren en tuinders een eerlijke boterham moeten kunnen verdienen. Tegenover de inspanningen die zij nu en in de toekomst verrichten door verankering van agrarisch natuurbeheer in de bedrijfsvoering, staat op dit moment nog geen eerlijke vergoeding vanuit de markt, een uitzondering daargelaten. Veel van de landbouwproducten zijn bedoeld voor de wereldmarkt, waar geen meerprijs voor weidevogelmelk ontstaat. Het is niet realistisch dat al het agrarisch natuurbeheer betaald kan worden via de markt. Ook al wordt daar via vele initiatieven wel aan gewerkt voor de langere termijn. Met name voor zware beheermaatregelen is volgens een overheidsbijdrage dan ook noodzakelijk, om deze maatregelen tenminste kostendekkend te laten zijn.
In zijn initiatiefnota stelt dhr. Grashoff voor om de vergoeding per beheerde hectare te verhogen naar € 600 per ha. En om deze voorlopig te financieren vanuit EU- en nationale middelen. Op termijn zal de markt dit moeten overnemen, bijvoorbeeld met een premie op weidevogelmelk. Dit is echter niet voldoende om zware beheermaatregelen kostendekkend te laten zijn. Berekeningen van BoerenNatuur.NL laten zien dat hier gemiddelde bedragen van zo’n € 700, – per hectare voor nodig zijn. Dat is overigens een vergoeding die ook volgens EU-normen niet meer dan kostendekkend is.

Agrarisch Natuurbeheer als kader
Van boeren en tuinders, maar ook andere partijen in de keten, waaronder de (zuivel)industrie en retail, mag worden verwacht dat zij de verantwoordelijkheid nemen voor hun bijdrage aan het behoud van weidevogels. De overheid (het Rijk en de provincies) hebben de verantwoordelijkheid voor het scheppen van de juiste kaders, o.a. via het nieuwe stelsel van agrarisch natuurbeheer. Twee zaken zijn daarbij essentieel. Het nieuwe stelsel moet eenvoudiger, flexibeler en minder bureaucratisch zijn, zodat meer geld aan beheer kan worden besteed. Daarnaast is er meer budget nodig om meer oppervlakte met agrarisch natuurbeheer te realiseren De huidige middelen vanuit POP3 via de EU met cofinanciering door provincies, is daarvoor niet voldoende. Er moet worden gezocht naar meer mogelijkheden en middelen binnen en buiten POP3 voor een effectief weidevogelbeheer op de korte termijn.

Bron: boerennatuur.nl