Met de invoering van het nieuwe stelsel voor het Agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb) per 1 januari 2016 is er veel veranderd in de controlesystematiek van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De grootste verandering is dat de controles ter plaatse nu gericht zijn op het agrarisch collectief en de beheeractiviteiten (beheereisen in pakkettermen) in plaats van op de individuele subsidieaanvragers. Voor het ANLb controleert de NVWA vanaf dit jaar 5% van alle beheeractiviteiten in het veld, bij de agrarische collectieven. Het gaat in totaal om ongeveer 14.000 beheeractiviteiten. De NVWA bundelt deze activiteiten op basis van locatie, de te controleren activiteit en de omvang ervan en de noodzakelijke expertise van de inspecteur. De 14.000 individuele beheeractiviteiten worden daarmee teruggebracht naar zo’n 900 controleopdrachten / veldbezoeken.

Controlepercentage is gebaseerd op Europese voorschriften
Het controleren van 5% van de beheeractiviteiten (14.000 stuks voor het ANLb) is een controlevoorschrift vanuit de Europese regelgeving en is nodig voor de acceptatie van het stelsel door de Europese Commissie. Voorwaarde is namelijk dat een 100% administratieve controle wordt ondersteund door 5% controles ter plaatse.

Hoe gaan de NVWA-controleurs te werk?
Het collectief is als subsidieontvanger het aanspreekpunt voor de NVWA-inspecteur. Voorafgaand aan de controle, neemt de inspecteur altijd contact op met het collectief. Het collectief kan en mag bij de controle aanwezig zijn en mag de eigenaar / landgebruiker van de te controleren percelen op de hoogte brengen van het controlebezoek.
Na afloop van de controle koppelt de inspecteur de controlebevindingen altijd terug aan de vertegenwoordiger van het collectief. Dit gebeurt of direct face-to-face, of telefonisch binnen enkele dagen na de controle. Het collectief krijgt dan ook de mogelijkheid om eventuele opmerkingen aan het controlerapport toe te voegen en het voor gezien te ondertekenen. Dat betekent niet dat de vertegenwoordiger instemt met de bevindingen, maar het collectief bevestigt hiermee dat de vertegenwoordiger aanwezig was bij de controle en/of op de hoogte is gesteld van de bevindingen. Het recht op verweer, bezwaar en beroep blijft bestaan, daar doet de handtekening van de vertegenwoordiger niets aan af. De mogelijkheid om voor gezien te tekenen, vloeit voort uit Europese voorschriften.
Daarna wordt het controlerapport opgemaakt. Dit rapport wordt zo snel mogelijk in ‘mijn dossier’ van het collectief bij RVO.nl gezet, zodat het collectief kennis kan nemen van het rapport en het collectief de bevindingen kan communiceren met de beheerders / boeren.

Iets anders, even wennen
Door de invoering van het ANLb zijn de controles voortaan dus gericht op het collectief en controleert de NVWA op beheeractiviteiten. Deze nieuwe aanpak sluit beter aan bij het nieuwe stelsel en komt tegemoet aan de wens van de collectieven. Door deze methode is een oplossing gevonden om het extrapoleren van bevindingen te voorkomen.
De controles voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer kennen een piekperiode in mei en juni vanwege het weidevogelbeheer. Deze piek, het feit dat de veelheid aan beheeractiviteiten die worden uitgevoerd niet gelijkmatig over Nederland verdeeld zijn en de omvang van de collectieve gebieden, zorgen ervoor dat de NVWA niet meer 1 inspecteur kan aanwijzen die alle controles uitvoert. De NVWA stelt de controleopdrachten zo efficiënt mogelijk samen uit alle te controleren activiteiten en verschillende inspecteurs voeren de controleopdrachten uit. Hierdoor kan het zijn dat er op dezelfde dag in het gebied van een collectief meerdere inspecteurs aan het werk zijn. Helaas is dit niet te vermijden, omdat het tijdig uitvoeren van de controles op het ideale controlemoment een belangrijke factor is voor efficiënte en zinvolle controles.

‘Lerend’ controleren
2016 is een leerjaar voor alle betrokkenen bij het ANLb. Daarom wordt de nieuwe controle-aanpak in aanloop naar 2017 samen met de collectieven geëvalueerd. Hierbij zal ook gezocht worden naar efficiency-mogelijkheden in de controles, passend binnen de Europese kaders, voor zowel de NVWA als de collectieven en boeren.

Wat is niet veranderd?
De NVWA is de inspectiedienst van het ministerie van Economische zaken en voert op veel diverse terreinen controles uit. In de agrarische sector is de NVWA niet alleen actief met de controles op het agrarisch natuurbeheer, oppervlakte-controles, de rechtstreeks betaling of de Randvoorwaarden, maar houdt ze ook toezicht op de wetgeving voor o.a. meststoffen, bestrijdingsmiddelen, diergeneesmiddelen en dierenwelzijn.
Net zoals in het verleden zal een inspecteur moeten optreden als hij constateert dat er een overtreding is van een bepaalde wet- en/of regelgeving. Dit is niet nieuw en draagt, evenals de inspanningen van de collectieven, bij aan een mooier en leefbaarder Nederland voor iedereen.

Bron: portaal natuur en landschap